Verbeter je sturing met een krachtige Strategiekaart

Als manager, bestuurder of consultant begrijp je ongetwijfeld het belang van een doordachte strategie voor het succes van je organisatie. Echter, in de praktijk blijkt het vaak lastig om de gewenste effect te behalen. Hoe kan dit anders? Het antwoord ligt in het visualiseren en communiceren van je organisatiestrategie met behulp van een strategiekaart (ofwel ‘strategymap’).

Wat is een strategiekaart?

Een strategiekaart is een krachtig instrument waarmee je jouw organisatiestrategie op een visuele manier vertaalt naar actie. Het biedt een overzichtelijke weergave van de belangrijkste processen en hun onderlinge samenhang, verdeeld over de vier perspectieven van de balanced scorecard. Door de strategie op één A4’tje te visualiseren, wordt het gemakkelijker voor leidinggevenden en medewerkers om de strategie te begrijpen, omarmen en integreren in hun dagelijkse werkzaamheden. Deze visualisatie kan op ieder niveau worden opgesteld. Je kan deze visualisatie ook gebruiken voor het verduidelijken en aanscherpen van een strategie voor een directie, afdeling of team.

Hoe werkt het?

De strategiekaart bestaat uit verschillende onderdelen, waaronder de missie van de organisatie, kritieke processen en hun onderlinge afhankelijkheden. Door deze elementen in balans te brengen, ontstaat een duidelijk beeld van de strategie en haar invloed op de te behalen doelstellingen. Hierbij worden abstracte concepten vertaald naar concrete acties, wat helpt bij het betrekken van medewerkers en het creëren van een gemeenschappelijk begrip van de strategie en een concrete vertaling naar initiatieven en verwachte resultaten daaruit.

Illustratie: Dit is een voorbeeld van een strategiekaart met daarin de SMART doelstellingen voor de organisatie gericht op een maatschappelijk perspectief, anders dan de private sector waar het financiële perspectief de bovenste laag is.

De voordelen van een strategiekaart (‘stragegymap’)

Krachtige visualisatie: Een strategiekaart biedt een heldere visualisatie van de organisatiestrategie, waardoor het gemakkelijker wordt om deze te begrijpen en te communiceren.

Inzicht in processen en KPI’s: Het geeft inzicht in de belangrijkste processen van de organisatie en de bijbehorende Kritieke Prestatie Indicatoren (KPI’s), wat essentieel is voor effectief management en voor medewerkers om te weten wanneer je succesvol bent als organisatie.

Scenarioplanning: Het is een waardevol instrument voor scenarioplanning, omdat het alternatieve strategieën en hun impact op de organisatie in kaart brengt.

Ontwikkeling van medewerkers: Het helpt bij het ontwikkelen van medewerkers door hen een duidelijk beeld te geven van hun bijdrage aan de strategie en door het implementeren van een PDCA-cyclus voor continue verbetering.

Hogere prestaties: Door de strategie effectief te communiceren en te integreren in het dagelijkse werk, leidt een strategiekaart tot hogere prestaties en betere resultaten voor de organisatie.

Onze werkwijze voor het formuleren van een Strategiekaart voor overheden

Een strategiekaart is  Het formuleren van een strategiekaart vereist een gestructureerde aanpak om ervoor te zorgen dat de belangrijkste aspecten van de organisatiestrategie helder en effectief worden gecommuniceerd. Hieronder volgt een stapsgewijze werkwijze die je kunt volgen:

1. Definieer of start vanuit de missie en visie van de organisatie:

Begin met het vaststellen van de missie en visie van de organisatie. Dit vormt de basis voor de strategie en geeft richting aan de verdere ontwikkeling van de strategiekaart. Zorg ervoor dat de missie en visie duidelijk, inspirerend en in lijn zijn met de kernwaarden van de organisatie.

2. Identificeer de perspectieven en strategische doelstellingen:

Het standaard model van Kaplan en Norton benaderd de doelstellingen sterk vanuit bedrijfsmatige perspectieven zoals het financieel perspectief. Voor overheden staan echter andere drijfveren centraal, waardoor andere perspectieven nodig zijn. Bepaal naast de perspectieven ook de belangrijkste doelstellingen die de organisatie wil bereiken. Deze doelstellingen moeten specifiek, meetbaar, haalbaar, relevant en tijdgebonden (SMART) zijn. Zorg ervoor dat de doelstellingen uitdagend maar realistisch zijn, en dat ze bijdragen aan het succes op lange termijn van de organisatie.

3. Identificeer de belangrijkste processen en activiteiten:

Analyseer de belangrijkste processen en activiteiten die nodig zijn om de strategische doelstellingen te bereiken. Dit kunnen zowel interne organisatieprocessen als externgerichte processen zijn. Identificeer ook de cruciale capaciteiten die nodig zijn om deze processen en activiteiten succesvol uit te voeren, denk bijvoorbeeld aan competenties, mensen en technologie.

4. Breng de onderlinge relaties in kaart:

Identificeer de onderlinge relaties tussen de verschillende processen en activiteiten. Dit helpt bij het begrijpen van de samenhang tussen verschillende aspecten van de strategie en hoe deze elkaar beïnvloeden. Zorg ervoor dat er duidelijke afhankelijkheden en synergieën worden vastgesteld, om ervoor te zorgen dat de strategie effectief kan worden uitgevoerd.

5. Visualiseer de strategiekaart:

Gebruik een visuele representatie, zoals een diagram of schema, om de strategiekaart te creëren. Plaats de strategische doelstellingen op de juiste perspectieven en verbind ze met de relevante processen en activiteiten. Maak gebruik van kleuren, symbolen en andere visuele elementen om de strategiekaart aantrekkelijk en gemakkelijk te begrijpen te maken.

6. Verfijn en test de strategiekaart:

Verfijn de strategiekaart door feedback te verzamelen van relevante belanghebbenden, zoals leidinggevenden, medewerkers en externe adviseurs. Test de strategiekaart ook in de praktijk om te zien of deze effectief is in het communiceren van de strategie en het stimuleren van actie. Pas de strategiekaart aan op basis van de ontvangen feedback en de resultaten van de praktijktesten.

7. Implementeer en monitor de strategiekaart:

Implementeer de strategiekaart in de organisatie en zorg ervoor dat deze regelmatig wordt bijgewerkt en gemonitord. Gebruik de strategiekaart als een dynamisch instrument voor strategische planning en besluitvorming. Monitor de voortgang van de strategie-implementatie en evalueer regelmatig of de strategiekaart nog steeds relevant en effectief is. Pas de strategiekaart indien nodig aan om ervoor te zorgen dat deze blijft aansluiten bij de veranderende behoeften en doelen van de organisatie.

Door deze werkwijze te volgen, kun je een effectieve strategiekaart formuleren die de bedrijfsstrategie helder communiceert en bijdraagt aan het behalen van de strategische doelstellingen van de organisatie.

Conclusie

Een strategiekaart is niet alleen een instrument voor het visualiseren van de strategie, maar ook een krachtig hulpmiddel voor het verbeteren van prestaties, het betrekken van medewerkers en het behalen van strategische doelstellingen. Door de strategie op een heldere en gestructureerde manier te communiceren, legt een strategiekaart de basis voor succes en groei van jouw organisatie.